آشنایی با کارکردهای مسجد
مقدمه
در صورتیکه چه هدف مهم بنای مسجد، ایجاد مکان خاصی برای عبادت و رمز نیاز با پروردگار متعال است و علت نامگذاری آن به مسجد، از آن روست که منزلت سجده و تواضع در پیشگاه آفریدگار متعال هست؛ اما نباید از جنبه های دیگر مسجد غافل گردید.
با نگاهی گذرا به تاریخ صدر اسلام و بعد از آن، درمی یابیم که مسجد از آغاز پیدایشمسجد النبی کوهسنگی مشهد تاکنون به عنوان مرکز مهمی برای ایفا رسالت پیامبر خداوند(ص)، منشأ تحولات و خدمات، و پایگاهی برای ابلاغ پیامهای الهی به شمار می رفته است. موقتی نیز مساجد در موضوع های متعدد دارای فعالیتهای بزرگ میباشد و هر قدر این فعالیتها و کارکردها از تنوع بیش تری منتفع باشد مطلقاً از جذابیت و اقبال بیش تری بهره مند آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد شده و آیتم استقبال بزرگ تری از سوی تمامی اقشار جامعه، به ویژه قشر جوان قرار خواهد گرفت که نتیجة آن افزایش اعتقادات مذهبی و آئین باوری در سطح جامعه میباشد.
گرچه پرداختن به آحاد کارکردهای مسجد از صدر اسلام تاکنون درین نوشتار نمی گنجد؛رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد اما معرفی بعضا از کارکردهایی که هم فعلا در بخش اعظمی از مساجد قابل اجرا هست، خالی از سود نخواهد بود:
1. آموزشی
روزگاری مسجد، یگانه پایگاه مهم آموزشی در کشورهای اسلامی بوده است. متأسفانه مورد فراگیری در مساجد معدود رنگ شده و مناسب هست با طرح ریزی و متناسب با امکانات جان دار رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد و استعمال از کارشناسان، نرم افزار هایی از قبیل: آموزش احکام و قرآن، مخصوصا برای بانوان و نوجوانان و پاسخ به سؤالات و... برگزار شود.
منزلت جلسات علمی و آموزشی در مسجد از حیث رسول اکرم(ص) به مراتب والاتر و ارجمندتر از جلسات دعا هست؛ چنانکه در داستان هست که روزی رسول خدا(ص) به مسجد وارد شدند. در مسجد، دو مجلس جدا برپا بود. گروهی در درحال حاضر آموختن و فراگرفتن دانش بودند و جمعی نیز به دعا و راز و نیاز با معبود مشغول. پیامبر(ص) فرمود: هر دو مجموعه به سوی نیکی گام برمی دارند؛ گروه ای آفریدگار را می خوانند و گروهی نیز یاد میگیرند و نادانان را تعلیم میدهند؛ ولی این دسته (تعلیم و تعلم) کار برتری ایفا می دهد. من نیز به منظور یادگرفتن دادن مردم مبعوث شده ام. آنگاه نبی(ص) در میان گروهی که مشغول آموزش بودند، نشست.[1]
البته توجه به‌این نکته مایحتاج میباشد که در مسجد هر آموزشی توصیه نمیشود؛ چنانکه امام کاظم(ع) می فرماید: فرستاده خدا(ص) وارد مسجد شدند و متوجه گردیدند که گروهی اطراف مردی حلقه زده اند، پرسیدند: این مرد که می باشد؟ گفتند: علامه است. فرمود: علامه چیست؟ گفتند: باخبر ترین مردم نسبت به اصل و نژاد عرب، سرگذشت آنها، روزگار نا آگاهی و اشعار عربی. رسول(ص) فرمود: «ذَاکَ عِلْمٌ لَا یَضُرُّ مَنْ جَهِلَهُ وَ لَا یَنْفَعُ مَنْ عَلِمَهُ ثُمَّ قَالَ النَّبِیُّ 9 إِنَّمَا الْعِلْمُ ثَلَاثَةٌ آیَةٌ مُحْکَمَةٌ أَوْ فَرِیضَةٌ عَادِلَةٌ أَوْ سُنَّةٌ قَائِمَةٌ وَ مَا خَلَاهُنَّ فَهُوَ فَضْلٌ؛[2] این دانشی می باشد که هر کس نداند، زیانی برایش ندارد و کسی که فراگیرد، نفعی برایش نبخشد، آنگاه نبی خدا (ص) فرمود: همانا علم سه چیز میباشد: آیة محکمه (اصول اعتقادی)، فریضة عادله (علم خوی) و سنت قائمه (مسائل شرعی و دیگر علوم لازم جامعه)، غیر از اینها متانت میباشد.» یعنی فراگرفتنش بهتر هست؛ ولی در صورتی کسی نداند عیبی بر او نیست.
2. فرهنگی
پس از نقش عبادی و آموزشی، نقش فرهنگی در میان دیگر نقشها و کارکردهای مسجد، دارای بیش ترین عنایت می باشد. رسول اسلام(ص) دور و اطراف مسجد را به طور کاملً فرهنگی می دانستند، تا جایی که در حضور آن حضرت و با اجازة او بعضا مسابقات برگزار می شد و حضرت ضمن ابراز خرسندی از این عمل، با طاقت و بردباری کامل از چنین مسایلی استقبال می کردند.[3] گرچه امروزه مرکزها آموزشی و فرهنگی توسعه یافته میباشد؛ اما نباید از این کارکرد مهم مسجد و بارور نمودن فرهنگی آن غافل شد. برگزاری جلسات شبی با قرآن، مسابقات، کتابخوانی و... برای مثال اپلیکیشن هایی هستند که می اقتدار با جانبداری مسئولین منطقه به اعمال درآورد. همچنین حضور امام جماعت مدتی پیشین و بعد از نماز در مسجد برای پرسش و پاسخ، مشورت و... شرایطی ویژه جهت پرورش فرهنگی مردم را به وجود میاورد.
3. تبلیغی
مقصود از تبلیغ، پرورش و ارتقا معرفت فقاهتی مردم و آشنا کردن آن ها برای ادای وظایف دینی و اسلامی میباشد. با رجوع به سیرة تبلیغی رسول خداوند(ص) مشخص و معلوم می گردد که او سه نوع راءس تبلیغی داشته اند:
الف. مرکزها تبلیغاتی موقت:
این مراکز مربوط به زمان یا مکانهایی میباشد که مسجدی وجود نداشت و حضرت از خانة برخی اصحاب برای اقامة نماز و تبلیغ دین استفاده می نمود.
ب. مراکز تبلیغاتی سیار:
لحاظ به پراکندگی قبایل عرب، حضرت مجبور بودند شخصاً به اماکن مختلف مهاجرت کرده و از نزدیک، پیام خویش را به مردم آن مناطق برسانند. هم موقتا بعضا از روستاها و نیز قبایل عشایری کشورمان از نعمت شیخ محرومند و مناسب است که روحانیونِ نزدیک به این مناطق با هماهنگی بعضی ادارات یا افراد متدین، وسیلة نقلیه ای تهیه و تنظیم و به این مناطق سرکشی نمایند.
ج. مراکز تبلیغی اصلی و ثابت:
شاید هیچ پایگاهی به اندازة «مساجد» در تبلیغ اسلامی بازی نقش نکرده باشد؛ از مجال پیامبر آفریدگار(ص) تاکنون اذان، نماز، وعظ و خطابه از مهمترین نرم‌افزار های مساجد بوده و است.
اما بایستی اعتنا داشت که در زمان کنونی وعظ و سخنرانیهای زمان بر علاوه بر اینکه موجب خروج اکثری افراد از مسجد می شود، نتیجه ای به دنبال نخواهد داشت، از اینرو به حیث میرسد باید سخنرانیها مخصوصاً سخنرانیهای هفتگی و همیشگی بسیار کوتاه و حتی المقدور به صورت پرسش و پاسخ صورت بپذیرد.
در سیرة نبی اسلام(ص) می بینیم که آن حضرت برای دوری از خستگی شنوندگان تنها برخی از روز ها ارشادوراهنمایی می فرمود؛ عبدالله بن مسعود می گوید: «کَانَ النَّبِیُّ9 یَتَخَوَّلُنَا بِالْمَوْعِظَةِ فِی الْاَیَّامِ کِرَاهَةَ السَّامَةِ عَلَیْنَا[4]؛ پیامبر خدا(ص) از آن رو که مبادا ما (شنوندگان) خسته و ملول شویم، برخی از روزها مارا موعظه می فرمودند.»
همچنین آن حضرت سایرافراد را نیز به سهل و آسان خریداری نمودن در تبلیغ سفارش می نمودند: «یَسِّرُوا وَ لاَ تُعَسِّرُوا وَ بَشِّرُوا وَ لاَ تُنَفِّرُوا؛[5] ریلکس بگیرید، سختگیر مباشید، بشارت بدهید و مردم را گریزان نسازید.»
تردیدی نیست که کار تبلیغی در مسجد سرشار از مایه های معنوی و روضه خوان است. آموزه های الهی اشخاصی را که اندک مسئله ای برای هدایت دارند، دلداده و شیدای اسلام می نماید. به عنوان نمونه: یکی دوستان که جزء مبلغین بسیار موفق اوائل انقلاب می باشد، جوانان بسیاری را از طریق مسجد، جذب حوزة علمیه نموده است که بسیاری از آنها به عنوان امام جمعه، رئیس فرهنگی و حوزوی و... سرگرم کار می باشند که کلیه وام دار جذب جوانان به مسجد هست.
در اینجا لازم می باشد به یک مسئله بسیار مهم در تبلیغات مسجد اشاره کنیم و آن تبلیغ مکارم رفتار است.
در زمان تاریخ کلاسهای ویژة کردار [فردی، اجتماعی، خانواده و...] در اوقات تعطیل و فراغت عمومی بوسیله علمای قبلی در مساجد برگزار می شد‌ه‌است. اینک نیز چنین برنامه ای در بعضا شهرهای تبارک همچون: قم، اصفهان و مشهد، توسط علما و در برخی شهرهای کوچک تر با به کارگیری از اساتید وروحانیون با تجربه و متخلّق به اخلاق که میل عمومی مردم به آن ها بیش تر هست برگزار و مورد استقبال قرار گرفته میباشد. مناسب می باشد چنین برنامه ای متناسب با استقبال مردم در ضمن برنامه های مسجد، هفته ای یا ماهی یکبار جاری ساختن پذیرد. همچنین بیان احادیث و نکات اخلاقی «یک دقیقه ای» از ائمه هدی7 و زندگانی بزرگان آیین، میان دو نماز مغرب و عشا بسیار موءثر و جذاب میباشد.
4. اجتماعی
اساس دین اسلام بر اجتماعی بودن قرار گرفته است تا بشر را از زندگی فردی و عزلت برهاند. به همین جهت میبینیم اسلام عزلت و تنهایی هم پا با راز و نیاز اعتکاف را نیز بین جمع، آن هم در مسجد جامع مورد سفارش قرار میدهد.
در اصلً یکی علل تأکیدات فرستاده اسلام(ص) و ائمه معصومین: بر حضور در نماز جماعت به صورت صفوف فشرده و منسجم، تولید روحیة تعاون بین نمازگزاران و افزایش بُعد اجتماعی مسلمانان در کنار انجام اجرا عبادی آن ها میباشد. و این حضور قادر است از شلوغی و عنان گسیختگی که جامعه به مرورِ مجال مبتلا آن می شود، پرهیز کند و تشکیل این اجتماعات در مکان مقدس مسجد، منجر میشود تا مؤمنین ذیل دقت و پند عالمان و مبلغان فقهی قرار گیرند.[6]
از سوی دیگر، با نمایش همبستگی و پیوستگی مسلمانها در مسجد، همدلی و ملازمت آنها همگی روزه اعلام می گردد. همچنین مسجد استدلال مهمی برای آشنایی با مؤمنین و اطلاع از حال یکدیگر و یاری در وقت نیاز و دعا در وقت گرفتاری یکدیگر میباشد. همچنین مسجد پایگاهی نیرومند در جهت انفاق و خیرات در شیوه آفریدگار و برطرف کردن نیاز نیازمندان و راءس جنگ با ظلم حاکمان جور و انسجام نیرو و امکانات به منظور تداوم مبارزات و حفظ دستاوردها و پیروزیها به شمار می رفته و می رود. امام رضا(ع) میفرماید: «إِنَّمَا جُعِلَتِ الْجَمَاعَةُ لِئَلَّا یَکُونَ الْإِخْلَاصُ وَ التَّوْحِیدُ وَ الْإِسْلَامُ وَ الْعِبَادَةُ لِلَّهِ إِلَّا ظَاهِراً مَکْشُوفاً مَشْهُوداً لِأَنَّ فِی إِظْهَارِهِ حُجَّةً عَلَی أَهْلِ الشَّرْقِ وَ الْغَرْبِ لِلَّهِ وَحْدَهُ وَ لِیَکُونَ الْمُنَافِقُ وَ الْمُسْتَخِفُّ مُؤَدِّیاً لِمَا أَقَرَّ بِهِ یُظْهِرُ الْإِسْلَامَ وَ الْمُرَاقَبَةَ وَ لِیَکُونَ شَهَادَاتُ النَّاسِ بِالْإِسْلَامِ بَعْضِهِمْ لِبَعْضٍ جَائِزَةً مُمْکِنَةً مَعَ مَا فِیهِ مِنَ الْمُسَاعَدَةِ عَلَی الْبِرِّ وَ التَّقْوَی وَ الزَّجْرِ عَنْ کَثِیرٍ مِنْ مَعَاصِی اللَّهِ عَزَّ وَ جَل؛[7] [نماز] جماعت بدان جهت مقرر شد‌ه‌است تا اخلاص، توحید، اسلام و پرستش پروردگار کلیه ظاهر، آشکار و مشهود باشند؛ زیرا در آشکار کردن این امور، حجت خدای یگانه بر اهل خاور و باختر موجود میباشد. همچنین [به خاطر آن بایستی احکام اسلام آشکارا عملی گردد و بر انجام آن مراقبت کنند] تا منافق و سست آئین نیز آنچه را [به زبان] بدان اقرار کرده است، به جای آورد و اسلام و مراقبت بر آن را اظهار کند. و برای آنکه مدرک دادن مردمان به مسلمانی یکدیگر، روا و ممکن باشد. همچنین مساعدت در نیکوکاری و زهدوتقوا و پرهیز از اکثری از نافرمانیهای پروردگار عزیز و جلیل [با حضور در نماز جماعت محقق میگردد].»
به این ترتیب با دقت به این سخن گهربار، کارهایی مانند عده کمک برای نیازمندان، پرداخت وام، اعطای خدمات درمانی، اقدامات برای تسهیل وصلت جوانان، طراحی برنامه برای عیادت و سرکشی از بیماران مخصوصاً بیماران اهل مسجد و اموری از این قبیل، کلیه از مصادیق تعاون بر «برّ و تقوا» میباشد.
5. سیاسی
یکی از کارکردهای اصلی مسجد، کارکرد سیاسی می باشد که از مجال پیامبر پروردگار(ص) بر آن تأکید شده و در حال حاضر نیز مداقه آن کاملا معلوم میباشد. برهمین اصل، آن حضرت بعد از بنیانگذاری نظام اسلامی، مسجد را که مرکزی عمومی و محل تجمع مسلمانان برای ادای فرایض دینی بود، به عنوان پایگاه حکومت و نهاد سیاسی اسلام برگزید. در بعدازظهر های بعد نیز بیش تر امور سیاسی آن روز مانند معرفی خلیفه، مراسم بیعت با وی، عزل و نصب استانداران و کارگزاران و... در مسجد صورت می گرفت.
در طی انقلاب اسلامی کشور ایران پس از محور اعتقادی و عبادی، پر رنگ ترین، فعال ترین و بارزترین نصیب عمل مساجد در اساس سیاست بوده می باشد؛ چرا که مساجد در دانایی و بیداری توده ها در دوران قبل و بعد از انقلاب نقش مؤثری داشته اند و اینک نیز استعمارگران جهان از مسجد بیشتراز هر نهاد انقلابی می ترسند.
حضرت امام خمینی ; در تبیین آنگاه سیاسی مسجد میفرمایند: «اما در باب اسلام، شروع کردند تبلیغات کردن به اینکه اسلام یک مکتبی می باشد که میگوید: ملایم، کم کم. لابد پیش می‌آیند، یک مکتبی میباشد که مربوط به دعا و ذکر و یک روابطی مابین مردم و مابین آفریننده و سیاست، کاری به آن ندارد، اسلام به حکومت کاری ندارد، به سیاست کاری ندارد، این را آنقدر تبلیغات روی آن کردند که در جامعه خود روحانیت هم به خورد آنها هم دادند که بسیاری از آنها هم همین اعتقاد و باور را پیدا کردند.... که روحانی مسجد برود و نماز بخواند و عرض میکنم از این صنف کارها؛ درس بگوید و مباحثه بکند و آن آداب شرعیه را به مردم نماد دهد. آنهادیدند که نماز روحانیون و نماز اسلام هیچ به آن ها ضرروزیان ندارد، هرچه می‌خواهند نماز بخوانند.»[8]
6. جهادی
رسیدگی کتب تاریخی به خیر روشنگر آن می باشد که از نخستینِ اسلام همه فعالیتها از جمله: جمع، تجهیز، سامان دهی و تجمع نیرو به هنگام شم خطر و بیم از گزند دشمن، در مسجد صورت می پذیرفته هست. مسجد نه تنها محل اعزام نیروها و طرح نقشه های جنگی بوده، بلکه فرستاده خدا(ص) دستور می دادند در صورت وجود مسجد، چادر فرماندهی او را در کنار آن نصب کنند؛ به طوری که در مبارزه با «بنی نضیر» به بلال امرکرد تا خیمة او را در کنار مسجد کوچکی نزدیک آن محل نصب کنند؛ اما زمانی که آن خیمه مورد شناسایی و هدف تیر دشمن قرار گرفت، حضرت فرمودند تا خیمه را به کنار «مسجد فضیخ» منتقل نمایند تا از تیررس دشمن دور باشد.[9]
آنچه در طی مبارزات و فعالیتهای انقلابی در عصر حاضر و در دوران قبل، حین و پس از انقلاب اسلامی ایران روشن گشت، آن میباشد که مساجد فقط جایگاهی هستند که در جوّی پر از وحدت، اخوّت و معنویت، نیروهای مبارز، مؤمن و شجاع را در خود جای داده و از این‌شیوه، در جهت بیداری و دوراندیشی بخشی به گروههای متعدد مردمی، رسالت خویش را عینیت بخشیده است. به همین دلیل میباشد که دشمنان از مساجد به عنوان مراکز نیرومند حمایت انقلاب و ستاد عملیاتی رهبر انقلاب اسلامی، در هراس و وحشت بوده و بارها مساجد را آماج حمله ها خود قرار داده اند و هم موقتی نیز دشمنان داخلی و خارجی در صدد بدور کردن مردم به خصوص جوانان از مساجد میباشند.
بت شکن مجال، امام خمینی ; با فهم این حساسیت دشمنان، بارها خطر جدایی انقلاب از مساجد را گزینه تأکید قرار داده و فرموده اند: «اگر این مسجد و راءس ستاد اسلام کارکشته باشد، ترس از فانتومها نداشته باشید! واهمه از آمریکا و شوروی و اینها نداشته باشید! آن روز باید هراس داشته باشید که شما پشت کنید به اسلام، پشت کنید به مسجد.»[10]
7. رسانه ای
یک کدام از نیازهای مهم آدم، وسایل ارتباطی هست تا انسانها را از خبرها مهم با خبر ساخته و آنهارا در حادثه ها به امداد یکدیگر طلبیده و از حملة دشمنان تدبیر داده، آنهارا آمادة حمایت نماید. دین مبین اسلام از 1400 سال پیش این نیاز را در نظر گرفته و مکانی به نام «مسجد» را به عنوان پایگاه ارتباطی بسیار اصلی در افزایش پیوندهای انسانی و توسعة فرهنگی اسلام معرفی کرده است. به همین ادله کارکرد رسانة ارتباط جمعی با همة تحولات تکنیکی، زمانی قرین توفیق قلمداد می گردد که بتواند عمیق ترین ارتباط و پیوند را با کاربر برقرار سازد که این ویژگی فقط در مسجد یافت می گردد.
هر چند ممکن میباشد چنین تلقی شود که با وجود وسایل ارتباط جمعی پیشرفتة امروزی، این نقش مساجد، مداقه قبل خود را از دست داده هست؛ اما توسعه مساجد در همگی نقاط شهری و روستایی از یک سو و از سوی دیگر، حرمت، قداست و معنویت خاصی که مسجد نزد مسلمانها دارد، منجر گردیده‌است تا مساجد نقش مهم و غیر قابل انکار خود را درین کارکرد انجام نمایند.
در اینجا مناسب است به بعضا ویژگیهای خاص رسانه ای مسجد اشاره میشود:
1. پیام مسجد، همگانی بوده و خبرها خصوصی و سری ندارد؛ به بر خلاف بعضا رسانه ها.
2. مسجد، پیام منفی ندارد؛ به بر خلاف بعضی رسانه ها که پیام منفی هم دارند.
3. پیام مسجد، موجب نفوذ در قلب ها و ذهن ها مخاطبین میشود؛ به خلاف اخبار تعدادی از رسانه ها.
4. پیام مسجد، می تواند انقلاب ساز باشد؛ اما خبرها برخی رسانه ها انقلاب سوز.
5. خبر ها رسانه ها در روز بعد از آن و یا حتی تعدادی ساعت آنگاه کهنه می گردد؛ به مغایر پیامهای مسجد.
6. در رسانة مسجد، تقدم با پیام دینی و ذیل تأثیر احکام دین می باشد؛ اما در اکثر رسانه ها حق اولویت با مسائل اقتصادی و سیاسی می باشد.
شاید هیچ پایگاهی به اندازة «مساجد» در تبلیغ اسلامی ایفای نقش نکرده باشد؛ از فرصت نبی خدا(ص) تاکنون اذان، نماز، وعظ و خطابه از مهمترین برنامه های مساجد بوده و میباشد.
7. پیام مسجد، پند و هدایت است؛ به خلاف اخبار برخی رسانه ها که فقط اطلاع رسانی میباشد و احیاناً یار و همدم با تخریب و گمراهی.
8. پیام دهنده در مسجد (امام) می بایست عادل و عالم باشد؛ به خلاف پیام دهنده در بعضی از رسانه ها که شرط خاصی نداشته و هر که میتواند در موضع پیام دهنده باشد.
9. پیام دهندة مسجد، مخاطب را می شناسد و طبق ظرفیت او پیام میدهد؛ البته رسانه ها عمدتاً به هر گیرنده ای پیام میدهند.
10. پیام مسجد ادب بخش می باشد؛ به خلاف عمده رسانه ها.
11. در زمان تاریخ مساجد حقیقی (نه مساجدی مثل مسجد ضرار) مخاطبین خود را از مسیر حق گمراه نساخته می باشد؛ ولی رسانه ها معاویه را امیر و حضرت علی(ع) را کافر و امام حسین(ع) را خارجی معرفی کردند.
8. روحی، روانی
اضطراب و نگرانی یک کدام از گرانقدر ترین مشکلات زندگی بشر و وقار یکی‌از گمشده های اساسی آدم هست که همواره در جستجوی آن بوده و است و از شروع زندگی برای یافتن آن همت کرده است.
قرآن کریم با گزاره ای کوتاه و پرمغز، مطمئن ترین و نزدیک ترین طریق را برای رسیدن به متانت نشان داده و میفرماید: «اَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»؛[11] «بدانید که با خیال آفریدگار دلها آرام میگیرد.» همچنین می فرماید: «هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ السَّکِینَةَ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لِیزْدَادُوا ایمَانًا مَعَ ایمَانِهِمْ»؛[12] «او کسی می باشد که وقار را در دلهای مؤمنان نازل کرد تا ایمانی بر ایمانشان بیفزایند.»
امام راست گو(ع) به مسلمانان سفارش می کنند که به هنگام رویا رویی با مشکلات و اندوههای دنیوی، به نماز و مسجد تامین ببرند؛ چنانکه میفرمایند: «مَا یَمْنَعُ أَحَدَکُمْ إِذَا دَخَلَ عَلَیْهِ غَمٌّ مِنْ غُمُومِ الدُّنْیَا أَنْ یَتَوَضَّأَ ثُمَّ یَدْخُلَ الْمَسْجِدَ فَیَرْکَعَ رَکْعَتَیْنِ یَدْعُو اللَّهَ فِیهِمَا أَمَا سَمِعْتَ اللَّهَ یَقُولُ: «وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ»؛[13] زمانی که اندوهی از اندوههای دنیا یکی از شما را فرا گرفت، چه میگردد که وضو گرفته به مسجد باطن شود و دو رکعت، نماز بخواند و در آن دو رکعت، پروردگار را بخواند [و دعا کند]؛ مگر نشنیده ای که خدا میفرماید: و با شکیبایی و نماز یاری جویید.»
آشنایی با کارکردهای مسجد به ما کمک می کند تا با بهره گیری از کم ترین امکانات در جهت جذب مؤمنین، مخصوصاً جوانان به کارگیری نموده و بعد از آن از پروردگار منان بخواهیم در صحبت، کار و فعالیت ما برکتی قرار دهد تادر نمازگزاران تأثیرگذار باشد. چنانکه اکثری از مبلغین گرامی با برگزاری جلسات هفتگی برای جوانان منجر شده اند عدة زیادی از جوانان جذب حوزه شوند یا جزء جوانان بسیار خوب و آیتم تأیید در آن حوزه گردند.
ذکر این نکته ضروری هست که تأثیر فعالیتهای فرهنگی دینی معمولاً دراز بازه زمانی میباشد و نباید انتظار داشت اثر ها یک اپلیکیشن در مدتی کوتاه ظاهر گردد؛ از جمله می بینیم عملکرد مردم به رهبری امام خمینی ;، برای برپایی انقلاب پس از سالهای متمادی فایده بخشید و نظام اسلامی به ثمر گردهمایی.
[ سه شنبه 24 آبان 1401 ] 16:23 ] [ محمد صادقی ]
[ ]