آرامگاه رفعت سمنانی
آرامگاه رفعت سمنانی در محوطه مسجد النبی کوهسنگی مشهد فرمانروا عبدالعظیم واقع شد‌ه‌است .محمد راستگو رفعت سمنانی دارای شهرت به رفعت سمنانی (۱۲۶۱-۱۳۱۰ شمسی) از شاعران صوفی مسلک اهل ایران میباشد. او در سمنان زاده شد و بعد از علم آموزی نخست جوانی به طهران رفت. بعد از مسافرت به حج در سلک دراویش نعمت‌اللهی شاه‌شاهی درآمد و مدتها در گناباد از محضر پاد شاه علیشاه به کار گرفت. روزگاری نیز در نیشابور، نهاوند و خراسان بسر پیروزی. وی بیشتراز هر چیز به دیدار و مصاحبت با عرفا مایل بود،به طوریکه در آثارش به چشم می‌خورد در بعضی کشورهای آسیایی و عربی به سیر و سیاحت پرداخت. اثرها اشعار رفعت، در «طومار سخنوران» نوشتن اسداللّه ایزد گشسب، ۴۵٬۰۰۰ بیت تقریب زده گردیده است. ولی رفعت در پیشگفتار‌ای که بر کتاب « سرالاسرار» خود نوشته، اثر ها خویش را ۵۰٬۰۰۰ بیت بیان نموده است. به‌هرحال در حال حاضر فقط حدود ۱۱٬۰۰۰ بیت از اثر ها وی مانده میباشد. یعنی نزدیک به ۷٬۰۰۰ بیت در کتاب اشعار و ۶٬۰۰۰ بیت در سرالاسرار آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد (تعبیروتفسیر سوره یوسف
رفعت در ذهن ها، قصیده‌ها و غزل‌ها نوآور خلا، همان طور که در اشعار یکنواخت و یکسان زمان قاجاریه و اولِ مشروطیت ابداع نادر بود. دکتر معالج ذبیح‌الله صفا در پیشگفتار منظومه اشعار رفعت، علاوه بر ثنا از بعضی از شعرها و تفکرات عارفانه وی، به مواقعی از خطاهای شعر سرا در کاربرد کلمه‌ها و تولید ترکیبات صحیح اشاره کرده و استدلال آن را بدور بودن رفعت از دور و اطراف‌های قانونی و کلاسیک وقار دانسته میباشد. رفعت تا نقطه نهایی قدمت، زندگ ی بی‌تلکف خویش را رها نکرد و تا زنده بود مجرد زیست و همسری سپردن نکرد. او سال‌های پایان قدمت را در طهران به‌رمز موفقیت و در سال ۱۳۱۰ شمسی (بر طبق با ۱۳۵۰ قمری) درگذشت و در محوطه آرامگاه پاد شاه‌عبدالعظیم در شهر ری به خاک ودیعه شد
حاجي محمد درستگو متخلص به رفعت كه سازه بر گفته معمرين سمنان شعوري تخلص داشته میباشد (ولي در اثر ها جانور وی اين تخلص جانور نيست ).
سالهاي زندگي وی در سمنان منحصر به فرد به اوائل جواني اوست پس از مسافرت حج درسلك فقراي صفي عليشاهي در آمد و مدتها در گناباد از محضر فرمان روا عليشاه به کارگیری كرد و بعداز وی به نور و روشنایی عليشاه تجديد قسم كرد روزگاري نيز در نيشابور و نهاوند و خراسان بسر موفقیت.
رفعت به گویش عربي مسلط بود و در علم ها و فلسفه و حكمت نيز وارد بوده میباشد آوازه رفعت بيشتر بخاطر غزلي میباشد با اين با خبر:
شب شمع يكطرف فیس جانانه يكطرف
اینجانب يكطرف در حریق و پروانه يكطرف
كه اكثر تذكره نويسان آنرا به ناصرالدين فرمان روا هم نسبت مي دهند، در حاليكه اين غزل در ديوان ناصرالدين سلطان نيست شايد بعداز ا و استقبال كرده باشد در هر هم اکنون در ديوان وي اين شعر به طور دست نويس جانور ميباشد.رفعت با عارف قزوينيی ارتباط نزديک داشته و نامی از وی در يك غزل خويش آورده میباشد البته عارف در ديوان خويش یکسری کاغذ ای را تخصیص به آشنائی با رفعت داده و غزلياتی كه برای هم سروده اند را درج كرده میباشد .
ابتكار در اشعار يكنواخت و يكسان زمان قاجاری جز اوايل مشروطيت كم میباشد مگر در موضوعات اجتماعی و انقلابی بايد اذعان کرد كه اين در جا زدن منحصر به فرد به رفعت نيست وی فرزند آن مجال میباشد و بايد در اثرها اورا با نحوه تفكر اجتماع آن روز مقايسه كرد وی از شعرای رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد هم بعد از ظهر خویش چيزی كم ندارد و در صورتیکه هم چيزي كم داشته باشد آن تملق و چاپلوسی و مداحی و آستان بوسی میباشد شايد هم به همين انگیزه گروهی با وی از درمخالفت بر ميخاستند و اورا انكار ميكردند براي ايشان عجیب بود كه مردي در خرقه درويشی صاحب و مالک آن طبع بلند و آن اثرها شيرين باشد.
آن ها نمی توانستند قبول كنند كه ممكن میباشد كسی شعر سرا باشد و مداح نباشد و تكيه گاهش مجلس خان و شاهزاده نباشد اينگونه ديده بودند نمی توانستند قبول كنند كه ممكن میباشد درويشی هم پيدا گردد و پشمين كلاه خویش را به صد تاج خسروی برابری نكند .
وارستگی و آزاد منشی وی بازدارنده شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد از اين بود كه زیرا مداحان بعد از ظهر خويش بخاطر دو نان به مدح دونان بدن در دهد .
[ دوشنبه 27 فروردين 1403 ] 10:49 ] [ محمد صادقی ]
[ ]